RESTAURACIÓN DAS PINTURAS MURAIS DE SAN XIAO DE LOBIOS, SOBER (LUGO)

RESTAURACIÓN DAS PINTURAS MURAIS DA IGREXA DE SAN XIAO DE LOBIOS, SOBER (LUGO) 2020-2021

RESTAURACIÓN DAS PINTURAS MURAIS DA IGREXA DE SAN XIAO DE LOBIOS, SOBER (LUGO)

-Orzamento: 54.215,26 euros IVE incluído

-Restauradora adxudicataria: María Dolores Lago Arce

correo electrónico: chupenapiruja@gmail.com

Telf.: 610 970 224

-Prazo de execución:

obra realizada dende agosto do 2020 a febreiro do 2021

-Proxecto e informe final:

María Dolores Lago Arce

-Analíticas: ARTELAB

-Fotografías:

Crea

María Dolores Lago Arce

-Fotogrametría:

Crea

-Ortofotogrametrías e dron:

Tau

-Planimetrías:

Xosé Lomba Martínez

-Restauradoras:

Lago Arce, María Dolores

López Pérez, Teresa

Roig Tur, Josefa

Tau Restauración

Vázquez Rodríguez, Mª Isabel

-Termografías: INVECO

IGREXA PERTENCENTE A UN ANTIGO MOSTEIRO DE MONXAS

A igrexa de San Xiao de Lobios (localizacion) é un dos mellores exemplos de arquitectura tardorrománica que se conservan na Ribeira Sacra.

Esta igrexa pertenceu a un antigo mosteiro de monxas benedictinas datada no século XIII conformada pola ábsida semicircular e unha nave onde se encontran os ciclos pictóricos intervidos.

Cabeceira

Norte. Fiestra tapiada

Norte. Porta tapiada

Oeste

Sur

Sancristía. Muro sur da igrexa

ESTADO DE CONSERVACIÓN

As pinturas murais desenvólvense no muro norte e no arco triunfal, estando antes da nosa intervención ocultas baixo varias capas de caleados, ocultándoas en case a súa totalidade.

Os danos dos que adoecían eran de:

-carácter antrópico en forma de mutilación, por descoñecemento do ben;

-modificacións arquitectónicas históricas: tapiado de porta e fiestra do muro norte, e apertura e peche de oco no muro sur a altura do coro;

-e carácter estrutural, sobre todo no muro norte que se reflicten en: escorrentías, fendas, ocos entre morteiros e paramento, e grandes faltantes.

Os caleados sucesivos quixeron ocultar os danos das pinturas, quedando no esquecemento colectivo a existencia das mesmas como mostran as fotografías antes da intervención.

muro norte

arco triunfal

MEDIDAS E AFECCIÓNS

A altura vai dende os 6,80 m. do muro norte e sur, e os 9 m. do arco triunfal e paramento oeste

Durante as labores de desencalado, os danos e modificacións que dalgún xeito xa se intuían quedaron o descuberto durante a fase de desencalado:

-fendas de variados tamaños e profundidade correspondentes a movementos do terreo,

-importantes faltantes de morteiro e cor causados por eses movementos,

-ocos entre morteiro e paramento,

-manchas de taninos, e varridos da cor debido a escorrentías procedentes do encontro do teito co muro norte,

-debilitamento de morteiros e cor afectados polas filtracións dende o muro,

-a irregularidade da superficie polícroma causada polos faltantes solventouse aplicando morteiro,

-tapiado da fiestra orixinal no muro norte que formou parte do lenzo murario.

Fiestra tapiada e elemento reaproveitado na parte inferior en forma de L

Cas termografías feitas pódese apreciar que temos movementos do muro a modo de fendas que foron ocultadas polas cales que disimulaban eses danos.

Como modificacións históricas das que fala a arquitectura, ademais do tapiado da fiestra do muro norte, nalgún momento tapiouse a porta do mesmo muro e fíxose a apertura e peche dun oco a modo de porta no muro a altura do coro. En relación ca policromía, así como o límite por arriba é clara no encontro co teito, por abaixo sabemos que baixa, xa que despois de desmontar o retablo de San Antonio comprobamos que a policromía seguía máis abaixo da cota actual.

Apertura oco no muro sur

Tapiado do muro norte

TRATAMENTO E INTERVENCIÓN

O tratamento de intervención consistiu en:

-Desencalado dos paramentos norte e sur (en algúns puntos con cinco capas de cal), para facer visibles o morteiro policromado do século XVI e enxabelgado policromado con datación anterior;

-consolidación de ocos entre morteiros e paramento para desta forma conseguiir a adhesión do morteiro ó muro;

-fixado da policromía que doutro xeito se perdería;

-consolidación de morteiros e policromía para recuperar o efecto do aglutinante;

-eliminación de morteiros engadidos xa que enmascaraban danos e ocultaban puntualmente a policromía orixinal;

-reposición de morteiros de forma puntual e peche de bordes. A maioría de morteiros perdidos non se repuxeron xa que debaixo temos un enxabelgado de época anterior. As perdas de cor son de tan grande entidade que se decidiu manter os faltantes do morteiro do século XVI pechando só os bordos;

-reintegración puntual da cor dacordo co punto anterior.

Desencalado a tempo real

Desencalado de 4 h. de traballo

4 horas de traballo desencalando